Hayatımı Sınavı
Üniversite ve liseye giriş sınav tarihlerinin değişmesi ile “Sınav kaygısı” olgusu bir kez daha
gündeme geldi. Gelin biz de sınav kaygısı nedir? Sınav kaygısıyla başa çıkma yolları nelerdir? bunları inceleyelim.
Bilmemiz gereken ilk şey kaygının bizi hayatta tuttuğu olmalı. Nasıl yani? dediğinizi duyar gibiyim. Orta düzey kaygı canlıların hayatta kalmasını, içinde bulunduğu durumdan en
verimli şekilde çıkmasını sağlar. Az ya da fazla kaygı durumlarında ise işler pek yolunda gitmez.
Sınav kaygısı, öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlanır. Temelinde ise başarı
kaygısı ve sınava ve sınav sonrası kazanımlara ilişkin olumsuz inançlar yer alır. Örneğin öğrenci sınavdan 100 puan almasza ailesini onu sevmeyeceğini ya da daha az seveceğini düşünebilir.
Sınav kaygısının belirtileri
Fizyolojik tepkiler, kalp çarpıntısı, terleme, mide sorunları, sık idrara çıkma vb.
Davranışsal tepkiler, sınavla ilgili şeylerden kaçınma, erteleme, sakarlık, tik oluşumu, tırnak yeme, içe kapanma
Duygusal tepkiler, gerginlik, sinirlilik, çaresizlik
Bilişsel tepkiler, unutkanlık, dikkat ve odaklanma sorunları, olumsuz düşünceler ve inançlar.
Peki ne yapmalı?
Öncelikle anne babalar çocuklarıyla iletişim kurmalı ve “Sınav sonucu ne olursa olsun seni seviyoruz.” mesajını vermeliler. Çocuklarını diğer çocuklarla karşılaştırmaktan kaçınmalılar.
Çocuklarının ders dışı aktivitelerini desteklemeli ve ders-oyun dengesini kurmalarınayardımcı olmalılar.
Öğrenciler ise öncelikle sınava ilişkin olumsuz düşüncelerini fark etmeye çalışmalı ve bunların yerine olumlu düşünceler koymalıdır. Örneğin “Bütün sınavlarım iyi geçmeli.” yerine “Bazı sınavlarım kötü bazıları iyi geçebilir.” demek baskıyı azaltır.
Ne istediğini bilmek de sınav kaygısını azaltan etkenler arasında. Ailen istediği için ya da arkadaşlarından yüksek not almak için mi çalışıyorsun yoksa kendi hedeflerin için mi?
Ne istediğine karar verdikten sonra amacın doğrultusunda küçük ve ulaşılabilir hedefler koymak kaygıyı hafifletir. Geçmiş başarısızlıklar yerine gelecek başarılara odaklanmak
da ders çalışma motivasyonunu arttırır.
Öğrenciler ve aileler sınav kaygısı ile her zaman başa çıkamayabilir. Sınav kaygısı belirtileri yoğun ve sık yaşanıyorsa, ders başarısında düşüşe neden oluyor ve kaygı günlük yaşamı
olumsuz etkiliyorsa bir uzmandan yardım alınmalıdır.
Sağlıklı günler.
Psikolog A. Yıldız HAYTA
