uyguları Anlamak II
Çocuklarda Duygu Düzenleme
Bir önceki yazımızda duyguların yetişkinler için öneminden bahsetmiştik. Gelin şimdi duygu düzenlemenin çocuk için öneminden söz edelim.
Kısaca tanımlayacak olursak duygu düzenleme; kendi duygularının farkında olma, duygusal duruma uygun davranış sergileme, kendinin ve başkasının duygularını anlamlandırma ve kabul etme öğelerini içerir.
Yapılan araştırmalara göre duygu düzenleme becerisi yüksek olan yani kendi ve diğerlerinin
duygularını anlayabilen ve buna uygun davranış geliştirebilen çocuklar, akranlarına göre daha çok seviliyor ve sosyal becerileri daha yüksek oluyor. Bu çocuklar akademik başarıda, sınıf içi verimlilikte akranlarına göre daha yüksek etkinlik gösteriyor. Ayrıca bu çocukların erken okur-yazarlık geliştiren ve matematik becerileri yüksek bireyler olduğu bulgular
arasında.
Düşük duygu düzenlemesine sahip çocukların ise akranlarına göre daha çok davranış problemi (Tırnak yeme, alt ıslatma, öfke patlamaları, yalan söyleme, uyku problemlerı, içe
kapanıklık, … vb) sergilediği gözlemlenmiş.
Peki ana babalar olarak ne yapmalı? Öncelikle bir önceki yazımızda bahsettiğimiz gibi kendi
duygularınızın farkında olmanız ve buna uygun davranış sergilemeniz çocuğunuza rol model olmanızı sağlayacaktır. Diğer bir adım olarak çocuğunuzun “Duygu Koçu” olmanız gerekli.
Bu ne demek?
Ana baba olarak çocuğun içinde olduğu duyguyu fark etmeli ve çocuğun da kendi
duygusunu keşfetmesine yardımcı olmalısınız. Örneğin; Çocuğunuz o an öfkeli gözüküyor ise “Şuan biraz öfkelenmiş gözüküyorsun, sanırım tableti vermediğim için bana kızdın.” gibi
bir yansıtma yaparak onun duygusunu anlamasına ve ifade etmesine yardımcı olabilirsiniz.
Çocuğun olumsuz duygunun içinde kalmasına izin vermemek duyguların kalıcı olmadığını
aktarmamız için önemli. Ama bunu çocuğun dikkatini başka şeye çekerek değil “Oyuncağın kaybolduğu için üzüldün, birazdan kendini daha iyi hissedeceksin. Diğer oyuncakların hala
burada.” gibi bir yansıtmayla ona yardımcı olabilirsiniz.
Duygusal sıkıntıya yol açan sorunların çözümü için çocuğa yardım etmek diğer bir pozitif davranış örneği olacaktır. Örneğin çocuk kaybolan oyuncağı için ağlıyorsa onunla beraber
oyuncağı aramak, yeni bir oyuncak yapmak, istediği kıyafeti giyemediği için öfkeliyse uygun çözümü beraber aramak faydalı olacaktır.
Ana babaların duygu düzenlemeyi olumsuz etkileyen davranışlardan kaçınması
gerekmektedir.
Bunlar; 1-Çocuğun olumsuz duygusu için endişelenmek, “Çocuğum içe kapanık, ileride ne olacak.” “Çok öfkeli, sürekli arkadaşlarına vuruyor ne olacak bu çocuğun hali” gibi düşüncelere kapılmak. 2-Çocukların duygusal tepkilerini göz ardı etmek. Çocuk üzgünse kendi haline bırakıp geçmesini beklemek, hırçınsa “dikkat çekmek için yapıyor” deyip ilgilenmemek. 3- Olumsuz duyguları kontrol etmek için Sözlü ve fiziksel ceza kullanmak.
Bağırmak, vurmak, odasına göndermek gibi
Sağlıklı Günler
Psk. A. Yıldız Hayta
